Stof tot Nadenken
De afgelopen decennia is er steeds minder ruimte voor beeldende vorming in het primair onderwijs. Het belang van ruimte voor de creatieve ontwikkeling van basisschool leerlingen is echter hoog. Dit gaat verder dan alleen beeldende vorming; de mogelijkheid om te spelen en je creatief te uiten als kind is van groot belang voor de algehele ontwikkeling. ‘Stof tot Nadenken’ is een interventie op het schoolplein die het gesprek opent over het belang van beeldende vorming binnen het primair onderwijs.
Stof tot Nadenken
De interventie ‘Stof tot Nadenken’ is een site-specifieke installatie bestaande uit krijtpoeder-lijnen. Lange witte lijnen doorkruisen het schoolplein, met hier en daar hoopjes krijtpoeder. Door onverwachts op het schoolplein van de basisschool te verschijnen creëert de installatie een disruptief effect bij onderwijzend personeel en basisschoolkinderen.
De van nature onderzoekende houding van kinderen, die na het aantreffen van de installatie onmiddellijk aan het experimenteren slaan, wordt hier zichtbaar voor het onderwijzend personeel. Die wordt zich op hun beurt bewust van eigen beperkende handelingen en routines. Liever mogen de kleren en de hal van de school niet al te vies worden. Zo zet de installatie aan tot reflecteren op waar de eigen gesloten kaders soms onbedoeld de ruimte om te spelen en experimenteren in de weg zitten. En wordt het gesprek geopend over de waarde van beeldende vorming binnen het primair onderwijs.
Achtergrond
Kinderen leren heel veel door te spelen en te ontdekken. Zo zijn hun hersenen nou eenmaal in elkaar gezet. Exploreren en experimenteren. De nadruk ligt in het veelal productgerichte primair onderwijs echter vaak op het efficiënt behalen en meten van leerdoelen, vooral op het gebied van rekenen en taal. De inefficiëntie van ‘vieze’ en knoeierige beeldende processen lijkt daar niet binnen te passen. Lang niet altijd wordt het het belang van beeldende vorming op basisscholen groot genoeg geacht om er tijd, ruimte en budget voor vrij te maken.
Ervaring en Impact
Na afloop, wanneer het krijtstof zich ver verspreid heeft over schoolplein, gangen en kinderkleding, wordt er samen met het onderwijzend personeel gereflecteerd op de ervaring. De waarde hiervan zit hem niet alleen de verwondering over het onderzoekend vermogen en spelgedrag van de kinderen. Of in de realisatie dat de kaders op school vaker wat minder gesloten zouden mogen zijn. Belangrijk is juist ook dat enkele kinderen tijdens de interruptie in een ander daglicht worden gezien door het onderwijzend personeel. Er worden karaktertrekken en gedragingen geobserveerd die in de dagelijkse routines van de schooldag nog niet werden opgemerkt.
Meer weten?
In 2024 won Gemma bij De Kunst van het Ontwerpen zowel de Publieksprijs als de Guts&Glory Challenge met haar afstudeerproject ‘Stof tot Nadenken’. In 2025 zet ze zich in om meer stof op te doen dwarrelen bij verschillende basisscholen, deels in samenwerking met Factorium Cultuurmakers en Cist.
Wil je ‘Stof tot Nadenken’ uitnodigen op je basisschool? Stuur een mail aan mail [at] gemmategelaers.nl